Şehzadeler Ziraat Odası

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS
Şehzadeler Ziraat Odası > Kavun-Karpuz

Kavun-Karpuz

Tohumları 15 0C'nin üzerindeki sıcaklıklarda ortalama 8-10 günde çimlenir ve ilk başta bitki kazık kök oluşturur, ondan sonra gelişir. İlk çimlenme olayından sonra 3-4 yaprak oluşana kadar bitki dik bir şekilde gelişir, daha sonra sürünerek gelişmesine devam eder. Derin, iyi havalanan, besin maddelerince zengin, su tutma yeteneği yüksek, hafif asidik, tuzluluğu düşük ve pH= 6-7,5 olan toprak koşullarından hoşlanır.

Tohumların çimlenebilmesi için minimum sıcaklığın 15 0C olması gerekir. Yüksek ışıktan hoşlanır, minimum 5000 lüx ışık şiddeti bulunması gerekir. Yüksek nemden hoşlanmaz. Optimum %60-70 olmasını ister. Aşırı nemde fungal (Mildiyö) ve bakteriyel hastalıklar başlar. Eğer dikimden sonra malçlama yapılmadıysa, ilk yabancı ot kontrolü dikimi izleyen üçüncü veya dördüncü haftada birinci çapalama, ikinci çapalama ise birinci çapadan 15-20 gün sonra yapılır (ikinci çapada bitki boyu 75 cm ulaşır).

Dikimden sonra can suyu verilir. Kavunlarda ekimden ilk çiçeklenmeye ve meyvenin irileşmesine kadar fazla su ihtiyacı vardır. Bu safhadan olgunlaşmaya kadar gittikçe azalır. Örtü altında mutlaka olarak damla sulama yapılmalıdır.

Çiftlik gübresi, açıkta dekara 4-5 ton, serada dekara 5-10 ton verilmelidir. Fidelerde ikinci veya üçüncü göz üzerinden tepe alma budaması yapılır. Sabah erken saatlerde (07.00-10.00) arılarla yapılır. Çiçeklerdeki hem erkek hem de dişi nektar keseleri büyük olduğundan böceklerle tozlanma daha kısa olur. Özellikle sera yetiştiriciliğinde mutlaka yapılmalıdır. İlkbahar ürün yetiştiriciliğinde 0,05 mm kalınlığında saydam polietilen plastikler malç olarak kullanılır. Kavun meyveleri üzerinde çitilerin oluşumu hasadı belirler. Meyve sapındaki tüylerin azalması ve dokununca dökülmesi, kokunun oluşması, çiçek çukuru kısmının yumuşaması, meyve sapındaki kulakçığın kuruması, kantalup tipi kavunlarda sapın meyveden ayrılması (ama 1-2 cm yukarısından koparılması) ve kuru maddenin % 9-15'e ulaşması hasat zamanını belirler.

Kavunlar 4-6 0C sıcaklıkta %85-90 oransal nemde 10-15 gün muhafaza edilir. Kışlık kavunlarda muhafaza ile ilgili henüz çalışma yapılmadığından muhafazası hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Işığa bağımlı bir tür değildir ancak ışıktan hoşlanır. Işıklanmanın önemli etkisi çiçeklenme üzerinedir.

Karpuz yetiştiriciliği yapılacak alanın çok iyi bir şekilde sürülmüş olması gereklidir. Ekim-dikim öncesi ve sonrası değişik herbisitler kullanılabilir. Ayrıca toprak yapısı ve sulamaya göre otlanma olması durumunda çapalama ile yabancı ot kontrolü yapılabilir. Toprak hazırlığı esnasında 4-5 tonda hesabı ile çiftlik gübresi uygulaması toprağın mikrobiyolojik aktivitesini arttırma, toprağa oligo elementleri sağlama ve mineral beslenmeyi düzenleme, toprak nemindeki değişimleri engelleme ve toprak sıcaklığını arttırma gibi işlevlere sahiptir. Çiçek yapısından dolayı tozlanma için bal ya da bombus arıları gibi polinatörler zorunludur.

Karpuz ülkemizde ekonomik değeri oldukça fazla olan bir bitkidir. Türkiye karpuz üretimi bölgelere göre ya açıkta ya da örtü altında (özellikle alçak tüneller altında) yapılmaktadır. Tek yıllıktır ve yerde sürünerek gelişir. Tohum ekiminden sonra bitkiler ilk başta iki kotiledon yaprağını toprak yüzeyine çıkarır. Önce kazık kök, daha sonrada saçak kök gelişimi başlar. Ağır toprak koşullarından hoşlanmaz. Kumlu tınlı topraklardan hoşlanır, eğer toprak kumlu ise gübrelemeyle (özellikle hayvan gübresi) ile ıslah edilebilir.

Sıcakları en fazla seven, düşük sıcaklıklardan en fazla etkilenen sebze türüdür. Nem bakımından pek seçici değildir. Yüksek veya düşük nemde zarar almadan yetiştirilebilir. Geniş alanlarda en pratik sulama, yağmurlama sulamadır. Karpuz yağmurlama sulamaya çok iyi yanıt verir.