Şehzadeler Ziraat Odası

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS

Badem

Badem Anadolu'nun en eski meyve türlerinden birisidir. Ancak ülkemizde bademe gerekli önem verilmemekte, genellikle tarla kenarlarında sınır ağacı olarak yetiştirilmektedir. Ülkemizde kapama badem bahçeleri (sadece badem ile kurulan bahçeler) yok denecek kadar az olup, mevcut ağaçlarda da bakım işleri genellikle yapılmamaktadır. Ülkemizin badem talebi yurt içinden karşılanamadığı için badem ithal edilmektedir.

Son zamanlarda dünya genelinde badem üretim alanı hızla artmaktadır. En fazla badem üretimi yapan ülkeler ABD, İspanya, İran, Fas olarak sıralanmaktadır. Badem, kumlu, orta derecede killi ve kireçli, drenajı iyi topraklardan hoşlanır. Özellikle kurak bölgelerde, alt kısımları hafif killi, verimli ve üst tabakaları hafif kumsal topraklar da badem için elverişlidir. Ticari badem çeşitlerinin çoğu kendine kısırdır. Bu yüzden tozlayıcı çeşit kullanma zorunluluğu vardır.

Bademde az meyve tutumunun ana nedeninin yetersiz tozlanma ve döllenme olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple en az 2–3 çeşit bademle bahçeler tesis edilmelidir. Bu çeşitlerin çiçeklenme zamanları çakışmalı, çiçek tozları karşılıklı uyuşmalı ve çeşitlerin bahçe içine yerleşmelerine dikkat edilmelidir. Badem yer değiştirmeye çok hassastır. Söküm sırasında kökler toprakta kalabilir veya zedelenebilir. Bu konuya dikkat edilmelidir. Söküm sonrası kökler nemli tutulmalı ve açıkta rüzgâra bırakılmamalıdır.

Fidanlar dikime kadar rüzgârdan korunmuş bir yerde hendeklenmelidir. Güneş zararını engellemek için sık ve tepeleri güneye meyilli olarak hendeklenmelidir. Dikimin mümkün olmadığı hallerde hendekleme soğuk yerlerde yapılmalı veya fidanlar soğuk hava depolarında bekletilmelidir. Fidan dikimi, kışı soğuk olan bölgelerde gözler kabarmadan ilkbahar başında, kışları ılık bölgelerde ise sonbahar veya kış başında yapılmalıdır. Kış yağmurlarını toprakta tutabilmek, verilecek gübreleri toprak altına karıştırabilmek için sonbaharda derin toprak işleme yapılır. Gübreleme öncesi mutlaka toprak tahlili yaptırılmalıdır. Tahlil sonuçlarına göre gübreleme planlanmalıdır. Nisan-Mayıs aylarından başlanarak yapılacak sulamalar, sürgün gelişimini hızlandıracak, sağlıklı ve yeterli çiçek tomurcuğu oluşumunu teşvik edecek ve meyvelerin dolgun olmasını sağlayacaktır.

Badem ağaçlarında şekil budaması amacı ile genellikle kodifiye lider terbiye sistemi uygulanır. Bademde çiçek tomurcukları yıllık sürgünler ve buket dallar üzerinde oluşur. Ürün budaması amacı ile her yıl düzenli budama yapılmalı, ancak şiddetli budamadan kaçınılmalıdır. Meyve dış yeşil kabuğu çatladığında ve kısmen renk değiştirmesiyle hasat başlar. Ağacın iç kısımlarındaki meyvelerin yeşil kabuğu açılmadan hasada başlanmaz. Hasatta sırık vb. ağaca zarar verecek araçlar asla kullanılmamalıdır. Uygun hasat dallarda silkeleme şeklinde yapılmalıdır.